تأثیر تمرینات تناوبی بر پیشگیری از سندرم متابولیک در کارکنان پلیس
دوره 1، شماره 3، 1404، صفحات 283 - 298
1- کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی (سلامتی و تندرستی)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، تفت، ایران.
چکیده :
سندرم متابولیک بهعنوان مجموعهای از اختلالات متابولیک شامل چاقی شکمی، مقاومت به انسولین، فشار خون بالا و دیسلیپیدمی، یکی از چالشهای اصلی سلامت عمومی و از عوامل خطر مهم بیماریهای قلبی–عروقی و دیابت نوع ۲ محسوب میشود. شیوع بالای این سندرم در میان کارکنان پلیس، که اغلب با شیفت کاری نامنظم، استرس شغلی بالا و فعالیت فیزیکی ناکافی مواجهاند، ضرورت تدوین مداخلات مؤثر، کمهزینه و قابلاجرا در محیط کار را دوچندان کرده است. تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIIT) بهعنوان روشی نوین و زمانصرفهجویانه، در سالهای اخیر توجه زیادی را بهویژه در حوزه پیشگیری و بهبود شاخصهای متابولیک جلب کرده است. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر یک برنامه ۱۲ هفتهای HIIT بر شاخصهای سندرم متابولیک در کارکنان پلیس یزد بود. پژوهش حاضر بهصورت کارآزمایی بالینی تصادفیشده بر روی ۶۶ مرد میانسال مبتلا به سندرم متابولیک انجام شد که بهطور تصادفی در دو گروه مداخله (HIIT) و کنترل قرار گرفتند. گروه مداخله، سه جلسه در هفته و هر جلسه به مدت ۳۰–۳۵ دقیقه، پروتکل HIIT را شامل تناوبهای ۴ دقیقهای با شدت ۸۵–۹۵٪ حداکثر ضربان قلب و استراحت فعال ۳ دقیقهای با شدت ۶۰–۷۰٪ اجرا نمودند. ارزیابیها پیش و پس از مداخله شامل اندازهگیری دور کمر، درصد چربی بدن، فشار خون، قند خون ناشتا (FBS)، شاخص مقاومت به انسولین (HOMA-IR)، تریگلیسرید (TG)، کلسترول لیپوپروتئین کمچگال (LDL-C)، کلسترول لیپوپروتئین پرچگال (HDL-C) و حداکثر اکسیژن مصرفی (VO₂ max) انجام گرفت. تحلیل دادهها با آزمونهای آماری مناسب و در سطح معنیداری ۰٫۰۵ صورت پذیرفت. پس از ۱۲ هفته، در گروه مداخله کاهش معنیداری در دور کمر (۵٫۸- سانتیمتر)، درصد چربی بدن (۳٫۲-٪)، فشار خون سیستولی (۵٫۱- میلیمتر جیوه)، فشار خون دیاستولی (۳٫۸- میلیمتر جیوه)، FBS (۸٫۷-٪)، HOMA-IR (۱۸٫۶-٪)، TG (۱۰٫۳-٪) و LDL-C (۸٫۴-٪) مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p برای همه). همچنین HDL-C (۱۰٫۳+٪) و VO₂ max بهطور معناداری افزایش یافتند (۰٫۰۰۱>p). در مقابل، گروه کنترل تغییرات معناداری را تجربه نکرد. نسبت افراد دارای سندرم متابولیک در گروه مداخله از ۱۰۰٪ در آغاز مطالعه به ۵۴٫۵٪ در پایان کاهش یافت، در حالی که این نسبت در گروه کنترل ثابت باقی ماند. تمرینات تناوبی با شدت بالا میتواند بهعنوان یک روش کارآمد، کمهزینه و زمانصرفهجویانه برای بهبود شاخصهای سندرم متابولیک و کاهش شیوع آن در کارکنان پلیس بهکار رود.
کلمات کلیدی :
