اختلال نعوظ به‌عنوان یکی از شایع‌ترین اختلالات جنسی مردان، نه‌تنها بر کیفیت زندگی فردی و رضایت جنسی تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه پیامدهای روان‌شناختی و بین‌فردی متعددی برای زوجین ایجاد می‌کند. پژوهش‌های متعدد نشان داده‌اند که عوامل روان‌شناختی از جمله اضطراب عملکردی، اجتناب‌گری تجربی، باورهای ناکارآمد جنسی و سبک‌های مقابله‌ای نامناسب، نقشی کلیدی در تداوم و شدت این اختلال دارند. از این‌رو، مداخلات روان‌درمانی مبتنی بر شناخت و پذیرش، به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان متمرکز بر پذیرش و تعهد (ACT)، در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند. درحالی‌که CBT با اصلاح افکار ناکارآمد و تغییر رفتارهای ناسازگارانه عمل می‌کند، ACT با تأکید بر پذیرش تجربه‌های ناخوشایند، افزایش ذهن‌آگاهی و تعهد به ارزش‌ها، چارچوبی جامع‌تر برای مدیریت مشکلات روان‌جنسی فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان متمرکز بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم اختلال نعوظ و ارتقای رضایت جنسی زوجین انجام شد. این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه مردان مبتلا به اختلال نعوظ مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره خانواده و کلینیک‌های روان‌درمانی شهر تهران در سال تحصیلی 1403-1404 بود. از میان این افراد، 60 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در سه گروه 20 نفری (ACT، CBT و کنترل) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه بین‌المللی اختلال نعوظ (IIEF) و پرسشنامه رضایت جنسی ENRICH بود. گروه ACT طی 12 جلسه 90 دقیقه‌ای مداخله بر اساس پروتکل‌های هیز و همکاران دریافت کردند، گروه CBT نیز 12 جلسه درمان شناختی-رفتاری استاندارد دریافت نمود و گروه کنترل در این مدت هیچ مداخله‌ای نداشت. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری (MANCOVA) در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد هر دو گروه آزمایش (ACT و CBT) نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری در علائم اختلال نعوظ و افزایش معناداری در سطح رضایت جنسی زوجین داشتند. مقایسه میانگین‌ها بیانگر آن بود که گروه ACT نسبت به CBT بهبود بیشتری در هر دو متغیر پژوهش نشان داد. همچنین، این اثرات در پیگیری سه‌ماهه پایدار ماند. بدین‌ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که هرچند هر دو رویکرد ACT و CBT برای درمان اختلال نعوظ و ارتقای رضایت جنسی مؤثر هستند، اما ACT با تأکید بر پذیرش، ذهن‌آگاهی و تعهد به ارزش‌ها اثربخشی پایدارتر و عمیق‌تری دارد.

اختلال نعوظ رضایت جنسی زوجین درمان متمرکز بر پذیرش و تعهد (ACT) درمان شناختی رفتاری (CBT) روان‌درمانی جنسی