شیوه انتشار
آنلاین
زبان نشریه
فارسی و انگلیسی
نحوه دسترسی
آنلاین و آزاد
حوزه فعالیت تخصصی
علوم پزشکی و سلامت
شروع انتشار
1403
نوع داوری
Peer - Reviewd
ایمیل نشریه
info@mhhjr.ir
مطالعه اثرات درمان ACT بر کاهش اضطراب امتحان و ارتقای خودپنداره تحصیلی در دانش‌آموزان نوجوان دوره متوسطه دوم
دوره 1، شماره 2، 1403-1404، صفحات 321 - 337
1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائنات، استان خراسان جنوبی، ایران
2 دکتری روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، استان خراسان جنوبی، ایران
چکیده :
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کاهش اضطراب امتحان و ارتقای خودپنداره تحصیلی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم استان خراسان جنوبی بود. این مطالعه به روش نیمه‌تجربی و با استفاده از طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل، در بازه زمانی اردیبهشت ۱۴۰۳ تا فروردین ۱۴۰۴ اجرا گردید. جامعه آماری اولیه شامل کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر متوسطه دوم شهرستان‌های استان خراسان جنوبی بود که به طور تصادفی از بین آن‌ها، ۶۰ نفر گزینش و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، هر یک با ۳۰ نفر، قرار گرفتند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر و پرسشنامه خودپنداره تحصیلی اسمیت بود که در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای هر دو گروه به کار رفت. گروه آزمایش، طی هشت جلسه ۹۰ دقیقه‌ای تحت آموزش گروهی ACT قرار گرفت؛ درحالی‌که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها پس از جمع‌آوری با نرم‌افزار SPSS و به‌کارگیری آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای طبیعی بودن داده‌ها و آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) برای مقایسه تغییرات میانگین نمرات پیش و پس از مداخله در دو گروه، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که درمان ACT به طرز معناداری باعث کاهش اضطراب امتحان و افزایش نمرات خودپنداره تحصیلی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد (P<0.01). افزون بر آن، مداخله مذکور باعث بهبود مهارت‌های تاب‌آوری روانی و پذیرش هیجانات منفی مرتبط با امتحان گردید. از جنبه کاربردی، این نتایج تأکید می‌کنند که رویکرد ACT می‌تواند راهبردی مؤثر جهت ارتقای سلامت روان، کاهش مشکلات هیجانی مرتبط با امتحان و پیشگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان باشد. بر اساس یافته‌های پژوهش، گنجاندن آموزش ACT در برنامه‌های مشاوره‌ای مدارس استان خراسان جنوبی به‌ویژه در مقاطع بحرانی مانند امتحانات توصیه می‌شود. همچنین، طراحی مطالعات آینده‌نگر برای مقایسه اثربخشی ACT با سایر درمان‌های کوتاه‌مدت و بررسی پایایی اثرات درمان در طول زمان پیشنهاد می‌گردد. به طور کلی، پژوهش حاضر نشان داد که ارتقای انعطاف‌پذیری روان‌شناختی از طریق مداخلات ACT می‌تواند نقش کلیدی در بهبود عملکرد تحصیلی و سلامت روان نوجوانان ایفا کند و زمینه‌ساز پیشگیری از مشکلات روان‌شناختی بعدی شود.
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کاهش اضطراب امتحان و ارتقای خودپنداره تحصیلی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم استان خراسان جنوبی بود. این مطالعه به روش نیمه‌تجربی و با استفاده از طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل، در بازه زمانی اردیبهشت ۱۴۰۳ تا فروردین ۱۴۰۴ اجرا گردید. جامعه آماری اولیه شامل کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر متوسطه دوم شهرستان‌های استان خراسان جنوبی بود که به طور تصادفی از بین آن‌ها، ۶۰ نفر گزینش و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، هر یک با ۳۰ نفر، قرار گرفتند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر و پرسشنامه خودپنداره تحصیلی اسمیت بود که در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای هر دو گروه به کار رفت. گروه آزمایش، طی هشت جلسه ۹۰ دقیقه‌ای تحت آموزش گروهی ACT قرار گرفت؛ درحالی‌که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها پس از جمع‌آوری با نرم‌افزار SPSS و به‌کارگیری آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای طبیعی بودن داده‌ها و آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) برای مقایسه تغییرات میانگین نمرات پیش و پس از مداخله در دو گروه، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که درمان ACT به طرز معناداری باعث کاهش اضطراب امتحان و افزایش نمرات خودپنداره تحصیلی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد (P<0.01). افزون بر آن، مداخله مذکور باعث بهبود مهارت‌های تاب‌آوری روانی و پذیرش هیجانات منفی مرتبط با امتحان گردید. از جنبه کاربردی، این نتایج تأکید می‌کنند که رویکرد ACT می‌تواند راهبردی مؤثر جهت ارتقای سلامت روان، کاهش مشکلات هیجانی مرتبط با امتحان و پیشگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان باشد. بر اساس یافته‌های پژوهش، گنجاندن آموزش ACT در برنامه‌های مشاوره‌ای مدارس استان خراسان جنوبی به‌ویژه در مقاطع بحرانی مانند امتحانات توصیه می‌شود. همچنین، طراحی مطالعات آینده‌نگر برای مقایسه اثربخشی ACT با سایر درمان‌های کوتاه‌مدت و بررسی پایایی اثرات درمان در طول زمان پیشنهاد می‌گردد. به طور کلی، پژوهش حاضر نشان داد که ارتقای انعطاف‌پذیری روان‌شناختی از طریق مداخلات ACT می‌تواند نقش کلیدی در بهبود عملکرد تحصیلی و سلامت روان نوجوانان ایفا کند و زمینه‌ساز پیشگیری از مشکلات روان‌شناختی بعدی شود.
کلمات کلیدی :
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، اضطراب امتحان، خودپنداره تحصیلی، دانش‌آموزان متوسطه دوم، خراسان جنوبی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، اضطراب امتحان، خودپنداره تحصیلی، دانش‌آموزان متوسطه دوم، خراسان جنوبی
